To jednak dopiero pierwsza ważna data. Poza nowymi ciężarówkami, wszyscy przewoźnicy będą również zobowiązani w nadchodzącym okresie doposażyć swoje pojazdy w takie urządzenia. Termin na to to koniec 2024 roku, z wyjątkiem SMT1, który musi zostać wymieniony do sierpnia 2025 roku. Przyniesie to warsztatom i producentom nowe możliwości biznesowe, ale też nałoży dodatkowe koszty na przewoźników. 

Od lipca 2026 r. obowiązek posiadania inteligentnych tachografów drugiej generacji (a także inne obowiązki związane z czasem pracy kierowców) będą dotyczyć także samochodów dostawczych o masie od 2,5 do 3,5 tony.

Inteligentne tachografy nabrały istotnego znaczenia w realizacji celów nowej europejskiej polityki transportu drogowego, po przyjęciu unijnego Pakietu Mobilności latem 2020 roku.

Istotną innowacją jest SMT2, który umożliwia automatyczną rejestrację przekroczeń granic na terenie UE, czasów załadunku i rozładunku oraz lokalizacji towarów, a także wszelkich zmian nacisku na osie. Właściwe organy będą miały możliwość zdalnego dostępu do tych danych, nawet podczas podróży i bez zatrzymywania pojazdu. Zastosowanie inteligentnych tachografów drugiej generacji pozwala organom na sprawniejszą i prostszą kontrolę nad przestrzeganiem wytycznych Pakietu Mobilności, w tym zgodności z przepisami dotyczącymi kabotażu, powrotu pojazdu do kraju, powrotu kierowcy itp.

Lepsze warunki dla kierowców i większe bezpieczeństwo 

Pakiet Mobilności zasadniczo składa się z regulacji pogrupowanych w kilka kategorii: delegowanie kierowców, czas pracy kierowców, tachografy, dostęp do zawodu oraz dostęp do rynku przewozów międzynarodowych. 

Parlament Europejski przyjął go w lipcu 2020 r.; niektóre przepisy weszły w życie od razu w kolejnym miesiącu, inne miały 18-miesięczny okres dostosowawczy, więc za pełne wdrożenie uznaje się początek lutego 2022 r. Celem ustawodawcy, jak podkreślono, jest znalezienie równowagi między ochroną socjalną kierowców a swobodę operatorów w świadczeniu transgranicznych usług transportowych. Wśród najważniejszych zmian jest obowiązek organizacji pracy przez pracodawcę w sposób umożliwiający kierowcom powrót do domu w regularnych odstępach czasu (najpóźniej po 4 tygodniach), zakaz spędzania pełnego tygodniowego odpoczynku w kabinie oraz obowiązek finansowania przez przewoźnika noclegów.

Ponadto ciężarówki muszą wracać do centrum operacyjnego firmy co 8 tygodni; aby zapobiec systematycznym kabotażom, pojazd musi „odpoczywać” przez 4 dni po wykonaniu przewozu kabotażowego; tachografy muszą być używane do rejestrowania przekroczeń granic itp.

Jak każda większa reforma, Pakiet Mobilności podzielił opinię publiczną – w tym przypadku społeczność transportową. Świadczy o tym fakt, że przed jej przyjęciem minęły trzy lata negocjacji, uzgodnień i głosowania w Parlamencie Europejskim. Podczas gdy niektóre kraje postrzegały przepisy jako restrykcyjne i protekcjonistyczne, inne z zadowoleniem przyjęły je jako sposób na lepsze uregulowanie konkurencji, zwalczanie nielegalnej pracy i poprawę warunków dla kierowców ciężarówek. 

Rosnące koszty i zanieczyszczenie 

Wśród negatywnych skutków najczęściej wymieniany jest wzrost kosztów.

Przykładowo w ankiecie przeprowadzonej w marcu 2023 r. aż 9 na 10 litewskich firm transportowych stwierdziło, że odnotowało wzrost kosztów ze względu na przepisy nakazujące powrót kierowców i ciężarówek. Aby rozwiązać ten problem, część z nich zdecydowała się zarejestrować swoje firmy w innych krajach członkowskich UE. 

Jedna z istotnych uwag krytycznych wobec Pakietu Mobilności została zgłoszona przez osoby zatroskane o środowisko. Tak zwane „puste przejazdy” po powrocie ciężarówek stanowią nie tylko koszt, ale także niepotrzebne zanieczyszczenie w czasie, gdy przemysł transportowy – w obliczu (uzasadnionej) etykiety głównego zanieczyszczającego – stara się naprawić swój wizerunek. 

Na koniec należy wspomnieć, że podobnie jak w przypadku każdej większej zmiany w branży, część problemu wynika z niewystarczających informacji wśród uczestników. Niemniej jednak biorąc pod uwagę, że Komisja Europejska skrupulatnie aktualizuje swoje instrukcje, wytyczne i wyjaśnienia dotyczące Pakietu Mobilności oraz że temat ten jest szeroko dyskutowany publicznie, można się spodziewać, że uczestnicy rynku będą z czasem coraz bardziej świadomi swoich zobowiązań. 

A nasz blog jest w tym małym wkładem!